Ötanazi, genellikle “merhamet öldürme” olarak adlandırılan ve dünya genelinde oldukça tartışmalı ve hassas bir konudur. Bu terim, terminal hastalık veya şiddetli ağrı gibi durumlarda, bir kişinin acılarını hafifletmek amacıyla yaşamını sonlandırmayı içerir.
ÖTANAZİYİ ANLAMAK
Ötanazi, Yunanca “iyi” anlamına gelen “eu” ve “ölüm” anlamına gelen “thanatos” kelimelerinden türetilmiştir. Yöntem ve rızaya göre farklı türlere ayrılır.
1. Gönüllü Ötanazi: Bu tür ötanazi, yetkin bir kişinin, yaşamını sonlandırmak için gönüllü ve bilinçli bir karar vermesi durumunda gerçekleşir. Genellikle, acı çeken kişinin bir ileriye dönük talimat veya yaşam iradesi yoluyla bu talebini ifade etmesiyle gerçekleştirilir.
2. Gönülsüz Ötanazi: Bu ötanazi türü, bireyin açık rızası olmadan gerçekleştirilir, genellikle koma veya ciddi bilişsel bozulma gibi nedenlerle bu rızayı veremediği durumlarda uygulanır. Son derece tartışmalı olup genellikle etik dışı ve yasadışıdır.
3. Aktif Ötanazi: Aktif ötanazide, hastanın ölümüne neden olan belirli bir eylem gerçekleştirilir, örneğin ölümcül bir doz ilaç verilmesi gibi. Bu, yaşamı sürdürme tedavilerinin kesilmesi veya geri çekilmesini içeren pasif ötanaziden ayrılır.
4. Pasif Ötanazi: Bu tür, yaşamı uzatan tıbbi tedavilerin durdurulmasını içerir ve kişinin doğal olarak ölmesine izin verilir. Örneğin, yaşam destek makinelerinin kapatılması veya ilaçların kesilmesi gibi.
ETİK VE AHLAKİ DÜŞÜNCELER
Ötanazi etrafındaki etik tartışmalar, yaşamın değeri, özerklik ve tıbbi profesyonellerin rolü etrafında döner.
1. Özerklik: Destekleyiciler, bireylerin, dayanılmaz acılarla karşılaştıklarında nasıl öleceklerine karar verme hakkına sahip olduğunu savunurlar. Ötanazinin, hastanın yaşam sonu kararlarında özerklik ve onurunu koruma adına önemli olduğunu düşünürler.
2. Yaşamın Kutsallığı: Ötanazi karşıtları, yaşamın kutsallığını savunarak, hayat almanın, koşullar ne olursa olsun, ahlaki ve etik olarak yanlış olduğunu savunurlar. Kötüye kullanım potansiyeli ve gönülsüz ötanaziye kayma riskleri konusundaki endişelerini dile getirirler.
3. Tıbbi Profesyonellerin Rolü: Tıbbi profesyonellerin ötanazideki rolü de tartışmalıdır. Bazıları bunu şefkatli bakımın bir parçası olarak görürken, diğerleri “zarar vermeme” ilkesine aykırı olduğunu düşünür.
ÖTANAZİNİN YASAL OLDUĞU ÜLKELER
Ötanazi ve yardımlı intihar yasaları dünya genelinde büyük farklılıklar göstermektedir. İşte belirli ötanazi türlerinin yasal olarak izin verildiği bazı ülkeler:
1. Hollanda: Hollanda, 2002 yılında katı koşullar altında ötanazi ve yardımlı intiharı yasallaştıran ilk ülke oldu. Kanun, hastanın dayanılmaz acılar çekmesi, iyileşme olasılığının bulunmaması ve talebin gönüllü ve iyi düşünülmüş olması gerektiğini şart koşar.
2. Belçika: Belçika, 2002 yılında ötanaziyi yasallaştırdı ve yasalar Hollanda’ya benzer. Yetişkinler ve belirli koşullar altında reşit olmayanlar için izin verilir ve dayanılmaz fiziksel veya psikolojik acı çekilmesi durumunda uygulanır.
3. Kanada: Kanada, 2016 yılında, ciddi ve geri dönüşümsüz bir tıbbi durumu olan ve ölümü makul şekilde öngörülebilir olan yetişkinler için tıbbi yardımla ölüm (MAID) uygulamasını yasallaştırdı. Kanun, hem ötanazi hem de doktor yardımlı intiharı içerir.
4. İsviçre: İsviçre’de ötanazi açıkça yasal olmasa da, kişinin bencil olmayan nedenlerle yardım etmesi durumunda yardımlı intihara izin verilmektedir. Ülke, “intihar turizmi” olarak bilinen, yabancıların yardımlı intihar için İsviçre’ye seyahat ettiği bir yer olarak bilinir.
5. Lüksemburg: Lüksemburg, 2009 yılında Hollanda ve Belçika’dakine benzer koşullar altında ötanazi ve yardımlı intiharı yasallaştırdı.
6. Kolombiya: Kolombiya Anayasa Mahkemesi, 1997 yılında ötanaziyi suç olmaktan çıkardı, ancak uygulama protokolleri ancak son yıllarda oluşturuldu. Uygulama, belirli koşullar altında, örneğin terminal hastalık ve dayanılmaz ağrı durumlarında mevcuttur.
7. Yeni Zelanda: Yeni Zelanda, 2020 yılında terminal hastalar için ötanaziye izin veren Yaşam Seçimi Yasasını kabul etti.
News
